Radio Białystok | Relacja | Uroczyste otwarcie Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Witamy w relacji na żywo z otwarcia Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku!
Muzeum Pamięci Sybiru powołane zostało cztery lata temu jako miejska placówka kultury; wówczas jeszcze w przejściowej lokalizacji w centrum Białegostoku. Jego docelowa siedziba powstała pod koniec 2019 roku, w starych wojskowych magazynach przy ul. Węglowej.
Stała ekspozycja w placówce przedstawia historię polskiej obecności na Syberii - od carskich zsyłek w głąb Rosji, po represje i zbrodnie sowieckie, w tym deportacje na Wschód.
Całą historię wywózek opowiadają ci, którzy byli na Syberii. Są tam nagrane ich relacje, wspomnienia, pamiątki. Na wystawę wchodzi się przez zabytkowy wagon, którym wywożono ludzi na Sybir.
Na miejscu uroczystości jest już prezydent RP Andrzej Duda. Zastępca dowódcy 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego ppłk Tomasz Fuk złożył mu meldunek, po czym nastąpiło uroczyste odśpiewanie hymnu narodowego i wciągnięcie polskiej flagi na maszt.
Zaprezentowano film, który przygotowano specjalnie na uroczystość otwarcia Muzeum Pamięci Sybiru.
Prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski zabrał głos. Uczczono minutą ciszy pamięć zmarłej niedawno Karoliny Kaczorowskiej, sybiraczki i żony ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego.
Tadeusz Truskolaski przywitał przybyłych gości - sybiraków, prezydenta RP Andrzeja Dudę, byłego prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, wicemarszałek sejmu Małgorzatę Kidawę-Błońską, wiceministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotra Glińskiego, prezesa Sybiraków Kordiana Borejkę, prof. Elżbietę Sułkową, Martę Herling, arcybiskupa Józefa Guzdka, arcybiskupa Jakuba, biskupa Jerzego Samca, muftiego RP Tomasza Miśkiewicza, wojewodę podlaskiego Bohdana Paszkowskiego, marszałka województwa podlaskiego Artura Kosickiego, radnych Białegostoku, prezydenta Poznania Jacka Jaśkowiaka oraz Krystynę Nowakowską z córkami Joanną i Katarzyną.
Prezydent Truskolaski: "Wybór naszego miasta jako miejsca muzeum było wyborem oczywistym. (...) Nie potrafię wyrazić swojej wielkiej radości związanej ze szczęśliwym ukończeniem tego dzieła".
"Muzeum Pamięci Sybiru było odpowiedzią na prawdziwą, społeczną potrzebę. W jednym miejscu udało się zebrać opowieści o bardzo trudnych losach mieszkańców Europy Środkowej i pokazać je w wielowymiarowy sposób" - powiedział prezydent Białegostoku.
Tadeusz Truskolaski przypomniał postać ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie i podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do powstania Muzeum Pamięci Sybiru.
Rozpoczęło się przemówienie prezydenta RP Andrzeja Dudy.
"Szacuje się, że co piąty mieszkaniec Białegostoku i tej ziemi należy do tej ważnej grupy w naszym społeczeństwie, którą nazywamy Sybirakami" - mówi Andrzej Duda.
Andrzej Duda: "To nasza wielka historia. Historia walki z zaborcą, caratem, potem sowietami. To walka o Polskę i polskość. Wszystkim tym, którzy walczyli, a w szczególności tym którzy cierpieli wywiezieni na Sybir i których najbliższy cierpieli wywiezieni na Sybir składam głębokie wyrazy szacunku w imieniu wszystkich dzisiejszych Polaków"
"Cieszę się, że ta placówka powstała właśnie w Białymstoku" - podkreślił Andrzej Duda.
Przemawia były prezydent RP Bronisław Komorowski. "Chcę serdecznie podziękować miastu Białystok, że podjął wielkie dzieło stania się stolicą pamięci o Kresach Wschodnich".
Bronisław Komorowski poinformował, że przekazuje Muzeum Pamięci Sybiru pamiątkę rodzinną - kubek z więzienia na Łukiszkach w Wilnie, który należał do jego ciotki - Zofii Komorowskiej-Majewskiej. Były prezydent opowiedział jej historię.
Głos zabrała wicemarszałek sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska. "Otwarcie tego muzeum jest najważniejszym momentem obchodów tej dramatycznej rocznicy - napaści Rosjan na Polskę".
Wiceprezes rady ministrów Piotr Gliński przeczytał list od premiera Mateusza Morawieckiego: "Jesteśmy tymi, którzy chcą pamiętać o tamtych tragicznych wydarzeniach, chcą być strażnikami tamtej historii i rzecznikami setek tysięcy bezimiennych w większości osób".
Piotr Gliński we własnym przemówieniu: "Głównym celem jest troska upamiętnienie tych, którzy zginęli w dramatycznych warunkach z dala od ojczystej ziemi, a także tych, którzy przeżyli deportację i zesłanie, ale zostawili w swoim sercu wspomnienie o nieludzkim cierpieniu i dramacie, które stały się ich udziałem".
"Taka jest nasza misja - chcemy aby powstawały nowe instytucje pamięci, kultury - miejsca, które są świadkami najważniejszych i najbardziej bolesnych wydarzeń w historii naszej ojczyzny po to, aby pamiętać o tych ludziach i o tych miejscach na zawsze i żeby pamięć o nich nigdy nie zginęła" - podkreśla Piotr Gliński i wymienia inne ważne powstające muzea.
Przemawia prezes Związku Sybiraków Kordian Borejko. " Jestem wzruszony rozmachem i pietyzmem, z jakim utworzono to muzeum, będące wspólnym dziełem sybiraków, ich wnuków, władz Białegostoku i władz centralnych. Unikalne eksponaty, jak autentyczne szerokie tory, które żyją w naszej pamięci przypominają masowe wywózki na wschód".
Kordian Borejko: "Drodzy państwo, zadeklarujmy dzisiejsze spotkanie na szacunek i pamięć tym wszystkim, którzy ponieśli największą ofiarę - własne życie realizując swoje marzenia o wolnej i niepodległej ojczyźnie. (...) Chwała ofiarom syberyjskiej katorgi".
Elżbieta Smułkowa dzieli się swoimi wspomnieniami w imieniu dzieci wywożonych na Sybir z terenów wschodniej Polski podczas II wojny światowej. "Krótki czas przemówienia zmusza mnie do skupienia się na trzech słowach kluczowych: Katyń, Sybir, matka".
Na mównicy Marta Herling, córka Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Opowiada o swojej wycieczce do Jercewa, gdzie jej ojciec przebywał w łagrze. Dodaje: "jesteśmy wdzięczni miastu Białystok za symboliczną lokalizację przy stacji kolejowej, z której deportowani rozpoczynali drogę do obozu jenieckiego".
Zakończyły się przemówienia gości. Rozpoczyna się ceremonia poświęcenia Muzeum Pamięci Sybiru poprzedzona modlitwą międzywyznaniową z udziałem arcybiskupa Józefa Guzdka, arcybiskupa Jakuba, biskupa Jerzego Samca i muftiego RP Tomasza Miśkiewicza.
Odczytywany jest apel pamięci, który zakończy salwa honorowa.
Orkiestra wojskowa wykonała "Marsz Sybiraków".
Prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski i Henryka Pagniello z domu Bogusławska uderzą w dzwon Braci Piłsudskich.
Symbolicznym dźwiękiem bijącego dzwonu Braci Piłsudskich Muzeum Pamięci Sybiru zostało oficjalnie otwarte.
Asysta wojskowa opuszcza miejsce ceremonii otwarcia.
Przedstawiciele władz lokalnych i państwowych oraz Sybiraków złożą kwiaty i znicze pod pomnikiem Matki Sybiraczki i na torach kolejowych. Potem wraz z obecnymi Sybirakami zwiedzą wnętrze Muzeum Pamięci Sybiru.
